HAMİLELER VE SİGARA

Sigaranın zararlarını günümüzde artık bilmeyen ,duymayan kalmadı.Ne yazık ki sigara içen bayanların sayısı gitgide artıyor ve çoğu da bu alışkanlıklarından hamileliklerinde de kurtulamıyorlar.Her sigara dumanı 2500 değişik kimyasal madde içerir; hangilerinin bebeğiniz için zararlı olduğu tam olarak bilinememekle beraber nikotin ve karbon monoksitin ana risk faktörü olduğu kabul edilmektedir.Sigaranın gebelerde yarattığı riskleri aşağıda sıralıyorum.Sigara içen annenin;

*düşük riski artar
*erken doğum riski artar
*düşük doğum ağırlıklı bebek (küçük bebek) görülme oranı artar
*anne karnında bebeğin ölüm riski artar.
* bebekte yarık damak gibi doğumsal problemlerin görülme oranı artar.
* plasenta previa (bebeğin eşinin önde olması ) riski artar
 * çocukta doğum sonrası ileriki dönemde astım benzeri kronik hastalık görülme riski artar.
*çocuğun öğrenme yeteneği azalır,hiperaktif olma riski artar.
* çocuğun davranış bozukluğu riski artar.


Yapılan çalışmalar;günde içilen sigara miktarı  arttıkça risklerin de arttığını göstermiştir. Onun için amaç sigarayı bırakıp riskleri sıfırlamak olmalıdır.

Hepinize  sigarasız  yıllar dilerim .

DOĞUMA GELİRKEN ÇANTADA OLMASI GEREKENLER

Her hamile bayan gebelik  haftaları ilerledikçe , doğum için bir hastane seçmiş oluyor.Doğuma gelirken önceden hazırlanmış doğum çantası çok büyük kolaylık sağlıyor.Değişik hastanelerde farklı ihtiyaçlar da olsa temelde bir çantada olması gerekenleri aşağıda sıraladım;

* annenin nüfus cüzdanı, sağlık sigortası  belgeleri
* bebeğin en son çekilen USG ve NST si (SGK işlemleri için gerekli)
* anestezi doktoruna muayene olduysanız size verilen anestezi formu ve yaptırdığınız tahlil sonuçları
* kronik bir hastalığınız var ise hastalığınıza ait laboratuar tahlil,EKG,USG gibi raporlar
* anne için 2 takım gecelik-sabahlık
* terlik
* hijyenik ped
* diş fırçası, diş macunu,tarak
* 2 çift çorap
* şampuan-havlu
* deodorant,makyaj malzemesi,ıslak mendil,kağıt peçete
* bitki çayı (ıhlamur,papatya çayları sizi rahatlatır,doğum sonrası gaza iyi gelir )
* hastaneden ayrılırken giyebileceğiniz rahat bir eşortman takımı
* bebek için 2-3 takım hastane çıkışı (mutlaka içinde eldiven,şapka,çorap olmalı )
* 2-3 body (içlik)
* ıslak mendil ,çocuk bezi,nemlendirici krem

Sağlıklı iyi doğumlar !

DOWN SENDROMU TANISINDA YENİ TEST

Down Sendromu (trizomi 21 ), genetik bir hata sonucu bebeğin 21.kromozom çiftinde fazladan bir kromozom bulunması durumudur.Böylece ortaya çıkan yapısal, zihinsel, fiziksel rahatsızlıkların hepsi Down sendromunu (halk arasında mongol çocuklar olarak bilinir) oluşturur.Daha önceki yazılarımda anlattığım gibi gebelik boyunca ikili ,üçlü ve dörtlü testlerle bu sendrom taranarak; bir risk hesaplanır.Yüksek riskli gruba amniosentez (annenin karnından su alma işlemi) önerilir. Amniosentez ile Down sendromu tanısı %100 konabilir.

Yandaki  resimde amniosentez işleminin nasıl yapıldığını anlatan bir şekil görüyorsunuz.



Amniosentez %100 sonuç veriyor ama bu işlemin belli bir düşük riski var. Yani bebek normal bile olsa işleme bağlı kaybedilebiliyor.
 

Yeni test MATERNİTY T21  sadece annenin kanından bakarak uygulanan Down sendrom testi; Amerika'da 20 bölgede kullanılmaya başlandı.Bu test  anne kanından bebeğin nükleik asitlerine (yapı taşları ) ulaşarak Down Sendromunu tespit etmeyi hedefliyor.Bu testin doğruluk payı %98 .Düşük riski de yok .Ama test daha yeni kullanılmaya başlandı.Şu an için sadece riskli gruba öneriliyor.Pahalı bir test ; Amerika'da fiyatı 1900 dolar,sigortalı olanlar için değişiyor.FDA (food and drug administration ) testi daha onaylamadı.

Kadın doğum açısından büyük bir ilerleme;gelecekte test ile ilgili daha detaylı gelişmeler oldukça sizinle paylaşacağım.



 

                                                                                                       

MEME KANSERİ ve KOZMETİKLER

Günümüzde meme kanseri ne yazık ki artık hergün duymaya alıştığımız bir hastalık oldu. Burada meme kanserinin ayrıntılarına girmek istemiyorum . Hepimizin bildiği gibi erken tanı çoook önemli.Her adet döneminden sonra,  bayanlar  mutlaka meme muayenesini kendi yapmalıdır. 40 yaşından sonra mutlaka mamografi kontrolüne girilmelidir.Ailesinde, 1. derece yakınlarında ;anne ve kardeşlerinde meme kanseri olanlar tarama programına erken yaşlarda başlamalıdır.


 Meme kanserinin nedeni tam olarak bilinemiyor.Bazı genler,kadınlık hormonları,kalıtım; meme kanserinin bilinen bazı sebeplerini oluşturuyor.Meme kanserlerinin çoğunun memenin dış üst kadranında oluşması ve gençlerde giderek yayılması bilim adamlarını  bu konunun sebebi üzerinde çalışmaya itmiştir.

 Acaba ter kokusunu önleyen; deodorantlar, vücut losyonları, koltuk altı için kullanılan kremler (tüy dökücü),güneş koruyucu kremler; ve başka kozmetiklerin meme kanseriyle ilişkisi olabilir mi??

Bu kozmetikler içlerinde birçok kimyasal barındırıyor ;paraben,aliminyum gibi .Bu maddelerin genotoksik ve östrojenik özellikleri var.Hepsi cillten emilebiliyor.Özellikle genç bayanlarda bu kullanım küçük yaşlarda başlıyor ve uzun sürelerde toplamda yüksek miktarlarda bu maddelere maruz kalınmış oluyor.

Son yıllarda bu konuda yapılan çok çalışma var ama hiçbiri bu kimyasallar ve meme kanseri arasında istatistiksel anlamda net bir ilişki bulamadı.Memede bulunan iyi huylu kistlerde aliminyum miktarları yüksek bulunan bazı çalışmalar var ama net bir yorum yapmak için daha detaylı, uzun süreli çalışmalara ihtiyaç var.

DOĞUM SONRASI -EMZİRME DİYETİ

Doğumdan sonra bayanların çoğu kilolarıyla ilgili problemler yaşarlar.Hem süt oluşumunu azaltmayacak,emzirirken destek olacak hem de gebelik sırasında alınan kiloları vermeye yardımcı olacak bir diyet programı oluşturmak önemlidir.Mutlaka emzirirken bol sıvı tüketilmelidir. ( günde 10-12 bardak su)

Aşağıda size örnek olabilecek bir liste görüyorsunuz;

KAHVALTI:

1 SU BARDAĞI SÜT
1 YUMURTA
1 KİBRİT KUTUSU PEYNİR
1 YEMEK KAŞIĞI PEKMEZ VEYA BAL
1-2 İNCE DİLİM TAM BUĞDAY EKMEĞİ
 DOMATES ,SALATALIK ,BİBER
1 BARDAK IHLAMUR VEYA BİTKİ ÇAYI

ARA:

1 ELMA VEYA 2 KÜÇÜK MANDALİNA

ÖĞLE

 1 KASE ÇORBA
1 PORSİYON ETLİ SEBZE YEMEĞİ
1 PORSİYON PİLAV VEYE MAKARNA
1 PORSİYON YOĞURT.,KOMPOSTO

ARA:

1 BARDAK SIKMA MEYVE SUYU
PEYNİR
1 DİLİM TAM BUĞDAY EKMEĞİ

AKŞAM:

1 KASE ÇORBA VEYA 2 DİLİM EKMEK
5 KÖFTE KADAR ET,BALIK,TAVUK
1 PORSİYON ZEYTİNYAĞLI SEBZE YEMEĞİ
SALATA
BİTKİ ÇAYI

ARA:

 1 SU BARDAĞI SÜT
 1 TANE MEYVE (ELMA.ARMUT.MANDALİNA)
 

 

ENDOMETRİOZİS

Endometriozis çoğunlukla üreme çağındaki kadınları etkileyen bir hastalıktır.Normalde rahimin içinde olması gereken iç doku tabakasının rahimin dışında bulunmasıdır.Her adet döneminde o tabakada kanama oluşur,rahimin içinden kan dışarı atılır ama bu hatalı yerleşen dokunun kanamasının dışarı akışı yoktur.Bu kan da birikir ve endometrioma (çukulata kisti) oluşturur.İçindeki sıvının renginin çukulataya benzemesi nedeniyle bu ad konulmuştur. Endometriozis en çok yumurtalıklarda oluşur. Kesin olarak bilinememekle beraber toplumda % 5-10 oranında bulunur. Karın boşluğunda, tüplerde,rahim ağzında,vajinada,bağırsaklarda,cerrahi yaralarda da oluşabilir.Nadir olarak göbek deliği,burun zarı gibi uzak organlarda da görülebilir. Aşağıdaki resimde endometriozisin yayılımını görebilirsiniz:

Endometriozisin kesin oluş nedeni bilinmiyor ama tıbbi bazı hipotezler mevcut.Endometriozisin yol açtığı yapışıklık ve çukulata kistleri hastada en çok ağrıya sebep olmaktadır.Adet sancısı,ilişki sırasında ağrı,sırt , bel, karın ağrısı,adet dönemi öncesi lekelenme tarzı kanama,kısırlık bu hastalığın en çok sebep olduğu rahatsızlıklardır. Tanı için Ultrasonografi iyi bir yöntem olup,kesin tanı cerrahi sırasında patoloji ile mümkündür. Oluşturduğu yapışıklık şiddetine göre endometriozis evrelere ayrılır.(Evre 1-2-3-4 ).Evrenin artması ile şikayetlerin şiddetinin artması arasında direkt bir bağ yoktur.Evreleme sadece yapışıklığın derecesini gösterir.Bunu tespit etmenin en iyi yolu laparaskopi operasyonudur. Resimde endometriozisin yaptığı yapışıklıkları görebilirsiniz;

Endometriozisin kesin bir tedavisi mevcut değil.Hastanın şikayetine veya isteğine göre (gebelik mesela ) gerekli tedavi planlanabilir.En çok kullanılan doğum kontrol hapları ve ağrı kesiciler.Kısa süreli kullanılan ve sahte menapoz yaratan iğneler de mevcuttur.Jinekoloğunuzun önerisi ile endometriozisin evresine göre tedavi seçilebilir.Şiddetli yapışıklıklarda en iyi yol cerrahi tedavidir.Kısırlık ve büyük çukulata kistleri için de cerahi tedavi seçilebilir.Çukulata kisti alındıktan sonraki 6 ay gebe kalmak için ideal dönemdir,eğer başarılı olunamazsa tüp bebek tedavisi denenebilir. Endometriozis biz doktorlar için de tanısı ,tedavisi zor ve uzun bir hastalıktır,bundan dolayı ileri bilgi için jinekoloğunuza başvurabilirsiniz.

YUMURTALIK KİSTLERİ

Birçok bayanda hayatlarının bir zamanında yumurtalık kistlerine rastlanır.Bu kistlerin çoğu iyi huyludur ve uzun bir tedavi gerektirmeden kendiğilinden kaybolur.
Her ay yumurtalıkların birinde bir yumurta hücresi (folükül) oluşur,büyür ;18-20 mm boyutuna ulaşınca çatlar.Bu yumurta hücresi içi sıvı dolu bir kesedir.

Bu olay gebelik oluşması için gereken;her bayanda normalde her ay olan bir durumdur.
Bazı durumlarda (hormonal değişiklikler,stress,yeme bozuklukları,hava değişimleri gibi)bu folükül çatlayamaz ve kist oluşturur.Bu kistler genelde adet sonrası bakıldığında kaybolmuş olarak izlenir;kendiliğinden emilirler.

Bu kistlerin bazıları hiçbir belirti vermezler,bazıları da;
* kasık ağrısı
* ilişki sonrası ağrı
* adet düzensizliği
şikayetleri yaratabilir. Nadir olarak bu kistler yırtılabilir (patlama) veya boğulabilir(torsiyon).Bu durumlar acildir ve şiddetli karın ağrısı ile belirti verir. Bu kistler büyüdükçe içlerindeki sıvının basıncı artar;bu sıvı normalde vücut tarafından emilir,hafif bir kasık ağrısı ile atlatılabilir.Ancak bazen bir damar yırtılıp iç kanamaya kadar gidebilen durumlar yaratabilir.

Kistlerin tanısı ultrason ile konur.Muayene sırasında jinekoloğunuz kistiniz için ileri tetkik isteyebilir.Bu tetkikler kistlerin iyi huylu veya kötü huylu olup olmadığı hakkında fikir verir.

Basit yumurtalık kisti tanısı konulduktan sonra bir süre beklenebilir.Adet sonrası geçmezse doğum kontrol hapı başlanabilir. Kanser şüphesi varsa,ilaç tedavisine rağmen geçmezse,büyük bir kistse (5 cm den büyük),çok ağrı şikayeti yapıyorsa,patlamış ve iç kanama oluşmuşsa ameliyat gerekebilir. Operasyonun açık veya laparaskopi ( kapalı) olması konusunda doktorunuz sizi bilgilendirecektir.
Aşağıdaki resimde laparaskopi ameliyatını anlatan bir resim görüyorsunuz.

Endometrioma (çikolata kistleri),polikistik over de yumurtalıklarda kist yapan farklı jinekolojik durumlardır.Bu konularla ilgili detaylı yazılar gelecek.!!

GEBELİKTE EGZERSİZ

Gebelik sırasında egzersiz yapmak annede fazla kilo artışını engelleyeceği gibi gebelik şekerini ve yüksek tansiyonu da dengeler.Eğer normal,problemsiz bir gebelik yaşıyorsanız hamileliğin başından itibaren egzersiz yapabilirsiniz. Egzersizler ile vücut direnciniz ve kas tonusunuz artar ; doğum yapmanız kolaylaşır,psikolojik olarak daha iyi hissedersiniz.

En rahat yapabileceğiniz hareket yürüyüştür.Düzenli olarak hergün yarım saat yürüyüş idealdir.Evde yapabileceğiniz esneme ve ısınma hareketleri de uygun olur.Doğru nefes alıp vermek ve su içmeyi unutmamak önemlidir.Egzersiz yaptığınız yer aydınlık ve iyi havalandırılmış olmalıdır. Egzersizler arası en az 1 dk dinlenin.Öncelikle sırt kaslarınızı çalıştırmak gebelikteki bel ağrıları için önemlidir. Eğer egzersiz sırasında kasık ağrısı oluşursa hareketi bırakıp dinlenmelisiniz.

Evde kendiniz bazı hareketler yapabileceğiniz gibi bir spor eğitmeni ile pilates de yapabilirsiniz.İşte de devamlı oturmadan sık aralıklarla, kısa ofis içi yürüyüşler yapabilirsiniz.Devamlı hareketsiz oturmak bacaklarda ödem (şişlik) yapacaktır ; masanızda bacağınızın altına yükseklik yapacak birşey koyabilirsiniz.(mesela çöp kutusu)

Aşağıdaki durumlardaki gebelerde egzersiz yapmak uygun olmaz;

*tekrarlayan düşüklerde
*bebeğin eşinin (plasenta) önde geldiği gebeliklerde
*gebelik sırasında kanama
*yüksek tansiyonu olan hamilelerde
*bebekte gelişme geriliği olan hamileliklerde
*erken doğum tehditi olan gebelerde

Yüzmek de güzel bir egzersizdir ama hijyenik ortamı bulmak önemlidir.
Hamileler için oluşturulmuş profesyonel egzersiz programlarına katılabilir veya sadece evde kendi başınıza bilgisayardan veya televizyondan izleyerek hareket yapabilirsiniz.Amaç fazla kilo almayı engellemek ve fit kalmak.!!